วันหยุดสิ้นปีที่ผ่านมา เป็นวันพักผ่อน ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ได้พบปะกินเลี้ยงรื่นเริงกัน ผมแอบฟังบทสนทนาของลูกชายคนเล็ก ชวนคุยกับเพื่อนรุ่นเดียวกันถึงเกมออนไลน์จนเจอเกมที่ชอบเหมือนกัน มีอยู่ช่วงหนึ่ง ที่ถามถึง rank ในเกมเพื่อเทียบฝีมือว่าพอจะสูสีเล่นด้วยกันได้ไหม ความคิดว๊าบขึ้นมา ถ้ารับคนมาทำงานแล้วถาม rank ได้ก็น่าจะดี
โลกของเกมออนไลน์ ผู้เล่นอาจรู้จักสนิทสนม เคยประลองหรือร่วมทีม โดยไม่เคยเจอหน้ากันเลย แทบทุกเกมจะมี leaderboard จัดอันดับผู้เล่นยอดเยี่ยม เรารู้ชื่อยอดฝีมือจากตรงนี้ มีระบบ rank เพื่อใช้อธิบายความสามารถของผู้เล่น มี Hero ตัวละครที่แทนตัวผู้เล่น มีความสามารถจุดแข็งจุดอ่อนต่างกัน ตามอุปนิสัยและแทกติกที่ถนัด
ในโลกของการทำงานยุคใหม่ ผมเคยได้ยินคำว่า Gamification แนวคิดออกแบบสภาพแวดล้อมของการทำงานเหมือนกับการเล่นเกม
งานองค์กรที่ผ่านมา มีตัวอย่างงานออกแบบของทีมพัฒนาที่พ้องกับแนวทางนี้ บางครั้งการเติมชิ้นส่วนเล็ก ๆ เสริมเข้าไปในกระบวนการทำงาน ช่วยเปลี่ยนทัศนะให้กลายเป็นกระตือรือล้นร่วมแรงร่วมใจ
บริษัทแห่งหนึ่งมี 4 สาขา เราทำ dashboard แสดงยอดขายและเป้าหมายให้คนในสาขาเห็นแบบเรียลไทม์ ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ช่วงใกล้สิ้นเดือนเป็นวันที่คนในสาขาจะช่วยกันผลักดันผลงานของสาขาตัวเอง
บริษัทอีกแห่งหนึ่งมีพนักงานจัดของในสโตร์ 5 คน เราปรับโปรแกรมให้บันทึกการทำงาน ตั้งแต่เริ่มรับงานตามใบสั่งจัด ไปจนถึงหยิบของมาเตรียมจัดส่ง ตรงหน้าสโตร์ที่มีจอใหญ่แสดงผลงานให้ทุกคนเห็น แสดงจำนวนงานเวลาที่รอค้างอยู่ในคิว จำนวนงานที่เสร็จแล้ว นอกจากนี้ยังมีตารางจัดอันดับตามจำนวนงานของแต่ละคน
ความหมายของ Gamification น่าจะประมาณที่เล่ามา เป็นกลยุทธจูงใจคนแบบหนึ่ง ผมคิดไปไกลถึงแรงงานในอนาคตที่เป็น freelance ทำงานออนไลน์จากที่ไหนก็ได้ กับทุกคนมี rank ความสามารถของตัวเองเป็นส่วนหนึ่งของ portfolio
สมมติว่ามีเกมหนึ่งเรียกว่าสำนักงานบัญชีออนไลน์ ด่านแต่ละด่านคือกิจการประเภทต่าง ๆ ที่เป็นลูกค้าของสำนักงานซึ่งมีรายละเอียดความยากง่ายแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับธรรมชาติของธุรกิจ ไปจนถึงความใส่ใจของผู้ประกอบการ การทำงานเหมือนเล่นเกมผ่านไปทีละด่านจากง่ายไปยาก บางกิจการฝั่งขายซับซ้อน บางกิจการฝั่งซื้อซับซ้อน มีกับดักหรือรายละเอียดปลีกย่อยที่ต้องระมัดระวังแตกต่างกันไป บางครั้งมีทริค ข้อกฏหมายเฉพาะที่ต้องหาให้เจอจึงผ่านด่านได้ จะเป็นอย่างไร ถ้าทุกคนที่เล่นเกมเป็นนักบัญชีมี rank ที่วัดจากสถิติของทักษะการผ่านด่านต่าง ๆ ได้รู้จุดแข็งจุดอ่อนของตัวเอง ว่าควรฝึกฝนเป็นนักบัญชีแนวไหน
พอตั้งโจทย์ให้การทำบัญชีเป็นความสนุกและท้าทายเหมือนเล่นเกม วิธีคิดในการออกแบบและจัดวางองค์ประกอบก็เปลี่ยนไปจากโปรแกรมบัญชีที่เคยเห็น การเก็บบันทึกสถิติผู้เล่นหรือนักบัญชีทุกคนมีความสำคัญพอ ๆ กับผลลัพธ์ของงานบัญชี
ลองนึกหัวข้อคร่าว ๆ facilities ที่เกินจากความเป็นโปรแกรมบัญชีที่เคยเห็น
Leaderboard
ใช้เพื่อบอกว่า เรามีความสามารถขนาดไหน เมื่อเทียบกับคนอื่น
Rank & Statistics
ใช้เพื่อวัดพัฒนาการของตัวเอง
Chat & Knowledge base
ช่วยให้สื่อสารกัน แลกเปลี่ยนความรู้ และช่วยเหลือกันได้
Classroom & Sandbox
สำหรับคนใหม่ มีบทเรียนให้ฝึกหัด และทดสอบ
Game Master
ผู้ดูแล ออกแบบกฏของเกม เส้นทางผจญภัย ฯลฯ
ยังมีรายละเอียดอีกหลายเรื่องที่สับสนอยู่ในจินตนาการ ยังเรียบเรียงออกมาไม่ได้ แต่หลักใหญ่ใจความอยู่ที่แนวคิด Gamification
ออนไลน์ทำให้ข้ามพ้นข้อจำกัดของสถานที่ เด็กเล่นเกมเริ่มจากหัดเอง เรียนรู้เอง ดูตัวอย่างจากคลิปของคนอื่น เป็นกระบวนการพัฒนาตัวเอง ไม่ต้องรอครูสอนตามคาบเวลา เมื่อสำนักงานบัญชีย้ายไปสู่โลกออนไลน์ เราสามารถใช้จุดแข็งเช่นเดียวกับเกม ทะลายกรอบของงานสำนักงานบัญชีแบบเดิม
สมมติว่ามีเกมหนึ่งเรียกว่าสำนักงานบัญชีออนไลน์ มีใครอยากจะลองเล่นบ้าง
Comments